Pomoc po powodzi 2024
Lubuscy inżynierowie w walce z żywiołem
We wrześniu mieszkańcy województwa śląskiego, opolskiego, dolnośląskiego i lubuskiego stanęli w obliczu jednej z największych powodzi ostatnich lat. Żywioł nie oszczędził domów, dróg, mostów oraz obiektów infrastruktury technicznej. W tym trudnym czasie inżynierowie z województwa lubuskiego pokazali, jak wielkie znaczenie ma ich praca i zaangażowanie. Od pierwszych dni po przejściu fali powodziowej wspierali działania służb ratunkowych i lokalnych społeczności.
W województwie lubuskim głównym koordynatorem z ramienia Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa został przewodniczący LOIIB – Wojciech Poręba. Natomiast koordynatorami zespołów regionalnych byli: Elwira Kramm z zespołem w składzie: Mirosław Wysocki, Jacek Stróżyna, Rafał Wesoły, Krzysztof Habiera oraz Przemysław Błoch z zespołem w składzie: Dawid Bogacz, Sebastian Kołodziej, Dawid Mierkiewicz, Tomasz Kochański, Marek Sembratowicz, Maciej Górniak.
Tuż po ustąpieniu wody powodziowej, inżynierowie z województwa lubuskiego pojawili się w Stroniu Śląskim, gdzie wspierali lokalne władze i służby w ocenie stanu technicznego budynków. Następnie nasze zespoły działały w Kłodzku, Lewinie Brzeskim i Lądku-Zdroju. Ocena konstrukcji, identyfikacja uszkodzeń oraz wskazanie obiektów wymagających natychmiastowego zabezpieczenia były kluczowe dla bezpieczeństwa mieszkańców i dalszych działań ratunkowych.
Gdy fala powodziowa dotarła do województwa lubuskiego, nasze zespoły intensywnie pracowały w miejscowościach takich jak Trzebień czy Bolesławiec. Kolejne dni to działania w Szprotawie, Nowogrodzie Bobrzańskim, Bytomiu Odrzańskim i Nowej Soli, gdzie poza oceną stanu technicznego budynków, przeprowadzano również szacowanie szkód.
W ramach tej akcji oceniono łącznie ponad 150 budynków, 60 mostów i 10 km dróg. W szczególności w Bytomiu Odrzańskim oraz Bolesławcu inżynierowie wykonali wiele wstępnych ocen, aby wesprzeć lokalne samorządy w wycenie szkód w zakresie infrastruktury technicznej, co pozwoliło na szybsze uruchomienie procedur odszkodowawczych i remontowych. Szczególnie zaskakującym dla inżynierów okazała się skala zniszczeń obiektów budowlanych oraz infrastruktury technicznej po powodzi. Skutki żywiołu są zatrważające: powódź dotknęła ponad 11 000 budynków jednorodzinnych oraz 2 150 wielorodzinnych. Straty w infrastrukturze drogowej szacuje się na ponad 125 mln zł, natomiast na kolei – na ponad 150 mln zł. Wstępne wyliczenia strat poniesionych przez Wody Polskie wynoszą około 1 mld zł.
Powódź spowodowała uszkodzenia zarówno budynków mieszkalnych, jak i obiektów użyteczności publicznej, mostów czy dróg. Woda zalewała piwnice, przyziemia, a w niektórych przypadkach również wyższe kondygnacje budynków. Ściany wielu obiektów, zwłaszcza starszych budynków o konstrukcji ceglano-murowej, osiągnęły stan pełnego nasycenia porów wodą. W piwnicach zaobserwowano naniesione osady o miąższości dochodzącej do 40–50 cm. Część budynków uległa całkowitemu zawaleniu, a w innych doszło do podmycia fundamentów, co spowodowało osiadanie konstrukcji i poważne pęknięcia ścian konstrukcyjnych.
Na miejscu nasze zespoły inżynierów przeprowadziły wstępną ocenę stanu technicznego budynków, wskazując obiekty wymagające natychmiastowego podparcia lub wyłączenia z użytkowania. Opracowywano również szkice techniczne z projektami wzmocnień konstrukcji, mające na celu zabezpieczenie najbardziej uszkodzonych obiektów.
Techniczne aspekty usuwania skutków powodzi:
Woda, jako nieodzowny element życia, stanowi jednocześnie jedną z najczęstszych przyczyn degradacji budynków i budowli, niezależnie od ich lokalizacji – na równinach, w dolinach, górach, czy nawet na terenach pustynnych. Podczas powodzi w dorzeczach rzek Polski dochodzi do zniszczeń licznych obiektów budowlanych, w tym zalania oraz podtopień.
Wieloletnie badania nad zawilgoceniem budynków po powodzi pozwoliły na określenie następujących charakterystyk technicznych:
Wilgotność masowa murów ceglanych po zalaniu lub podtopieniu wynosi 18–25%, co odpowiada pełnemu nasyceniu materiału wodą.
Podciąganie kapilarne w murach ceglanych przewyższa poziom wody powodziowej o 30–50 cm.
Wilgotność masowa ścian betonowych wynosi 7–9%, a podciąganie kapilarne przekracza poziom zalania o 10–20 cm.
Wilgotność posadzek i podkładów betonowych (jastrychów) osiąga poziom 8–9%.
Mur z gazobetonu może osiągać wilgotność na poziomie 50–60%.
Mury ceglane podczas powodzi pochłaniają znaczące ilości wody – przykładowo, 1 m kw muru ceglanego o grubości 52 cm może wchłonąć 300–400 litrów wody. Największą absorpcję wykazują ściany warstwowe, sklepienia stropów w miejscach o najniższym położeniu (tzw. pachy), a także pustki oraz kanały instalacyjne (sanitarne, kominowe, wentylacyjne czy instalacje c.o.).
Działania po powodzi
Po ustąpieniu wody należy niezwłocznie przystąpić do następujących prac:
Wypompowanie wody – odwadnianie pomieszczeń oraz terenów z uwzględnieniem stanu wód gruntowych.
Usuwanie osadów – oczyszczenie powierzchni ścian i podłóg z błota oraz zanieczyszczeń.
Osuszanie i remont – przeprowadzenie prac osuszających i naprawczych w sposób dostosowany do stanu technicznego budynku, użytych materiałów, funkcji pomieszczeń oraz dostępnych zasobów.
Kluczowe etapy działań:
Ocena konstrukcji budynku – analiza stanu technicznego pod kątem ewentualnych uszkodzeń nośnych.
Usuwanie wody – ostrożne wypompowywanie w celu uniknięcia zniszczeń wynikających z różnicy ciśnienia między wodą gruntową a budynkiem.
Usuwanie zniszczonych elementów wyposażenia – eliminacja materiałów pochłaniających wodę, takich jak meble tapicerowane, dywany, panele drewniane, boazerie itp.
Mechaniczne czyszczenie powierzchni – mycie ścian i podłóg wodą z detergentem przy użyciu myjek ciśnieniowych (minimum 5 MPa) w celu usunięcia zabrudzeń oraz powłok malarskich.
Dezynfekcja powierzchni – zastosowanie środków chemicznych (np. podchloryn sodu, wapno chlorowane, chloroamina) lub metod nowoczesnych, takich jak ozonowanie, w celu eliminacji drobnoustrojów.
Intensywne wietrzenie – zapewnienie prawidłowej cyrkulacji powietrza.
Osuszanie budynków
Osuszanie można przeprowadzić metodami naturalnymi lub mechanicznymi. Dobór technologii zależy od rodzaju przegrody, jej wilgotności oraz dostępnych urządzeń. Proces powinien być poprzedzony oceną techniczną, a jego efektywność weryfikowana poprzez badania wilgotności przegród.
Dopuszczalne poziomy wilgotności:
Cegła ceramiczna: maksymalnie 3% masowo.
Pustaki ceramiczne: do 3%.
Beton komórkowy: maksymalnie 12%.
Prace wykończeniowe, takie jak tynkowanie, można rozpocząć przy wilgotności murów wynoszącej 5–7%, w zależności od użytych materiałów.
Naturalne osuszanie
Proces ten jest długotrwały i zależy od warunków atmosferycznych. Odprowadzenie wody powierzchniowej trwa zwykle 20–30 dni, natomiast pełne osuszenie ścian ceglanych o grubości 38 cm może potrwać nawet 700 dni w niesprzyjających warunkach.
Podsumowanie
Akcja powodziowa w 2024 roku uwypukliła kluczową rolę, jaką w społeczeństwie pełnią inżynierowie budownictwa. Ich praca to nie tylko zastosowanie zaawansowanej wiedzy technicznej, ale także odpowiedzialność za życie i bezpieczeństwo ludzi. Zawód inżyniera budownictwa, będący zawodem zaufania publicznego, wymaga nie tylko wysokich kwalifikacji i doświadczenia, ale także empatii oraz gotowości do działania w sytuacjach kryzysowych.
Powódź stanowiła ogromne wyzwanie, które wymagało skoordynowanego działania oraz pełnego zaangażowania. Jednocześnie pokazała, że współpraca, profesjonalizm i determinacja mogą przynieść wymierne efekty. Dzięki pracy inżynierów z województwa lubuskiego wiele rodzin będzie mogło szybciej przystąpić do remontów swoich domów oraz bezpiecznie do nich powrócić. Ich wysiłki potwierdziły, że na inżynierów budownictwa można zawsze liczyć, a ich wsparcie stanowi istotny fundament pomocy w sytuacjach kryzysowych.
Przemysław Błoch